Αστάθεια επιγονατιδομηρίαιας άρθρωσης

Ανατομία της άρθρωσης

Η επιγονατίδα βρίσκεται στην προσθια επιφάνεια του γόνατος και αποτελεί ένα από τα τρία οστά της άρθρωσης αυτής. Μαζί με το μηριαίο οστούν σχηματίζει την επιγονατιδομηριαία άρθρωση. Στην άρθρωση αυτήν καταφύεται ο τετρακέφαλος μυς με τον τένοντα του τετρακεφάλου μυός και στη συνέχεια η επιγονατίδα, μέσω του επιγονατιδικού τένοντα, καταφύεται στο κνημιαίο κύρτωμα. Η επιγονατίδα ολισθαίνει πάνω στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος μέσα στην αύλακα του μηριαίου οστού (μηριαία τροχηλία) κατά την διάρκεια της κάμψης και έκτασης του γόνατος.

Τα ανατομικά αυτα στοιχεία μαζι με κάποια συνδεσμικά στοιχεία που βρίσκονται στην έξω και την έσω επιφάνεια της επιγονατίδος και κυρίως τον έσω επιγονατιδομηριαίο σύνδεσμο, αποτρέπουν την επιγονατίδα από το να ολισθήσει προς τα έσω και κυρίως προς τα έξω από την άρθρωση. Οποιαδήποτε βλάβη ή κάκωση των συνδεσμικών αυτών στοιχείων μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εκτροπή της επιγονατίδος εκτός της μηριαίας αύλακος είτε μερικώς, σε υπεξάρθρημα, είτε πλήρως όπου μιλάμε για εξάρθρημα της επιγονατίδος. Ένα εξάρθρημα μπορεί να προκαλέσει κάκωση ποικίλου βαθμού των μαλακών μορίων όπως ειναι οι μυς και οι σύνδεσμοι οι οποίοι στηρίζουν την επιγονατίδα στην θέση της. Όταν συμβεί αυτό τα συνδεσμικά στοιχεία αδυνατούν πλέον να διατηρήσουν την επιγονατίδα στην φυσιολογική-ανατομική θέση της. Όταν έχουμε επανάληψη του ανωτέρω φαινομένου περισσότερες απο δύο ή τρεις φορές που σημαίνει καθ' έξιν εξάρθρημα, τότε έχουμε να κάνουμε με αστάθεια της επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης.

Συμπτωματολογία

Τα κυρία συμπτώματα ενός ασθενούς με αστάθεια της επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης ειναι πόνος, κυρίως στην προσπάθεια έγερσης απο καθεστηκυια θέση, αίσθημα αστάθειας του γόνατος κατα την διάρκεια της βάδισης, σημαντικό οίδημα και εκχυμάτωση πέριξ της άρθρωσης του γόνατος που ακολουθεί κάθε επεισόδιο εξαρθρήματος ή υπεξαρθρήματος, απώλεια της λειτουργικότητας του γόνατος και αίσθημα υπαισθησιας ή αιμωδίας μέχρι και σε παράλυση του κάτω άκρου σε περίπτωση συμπίεσης νεύρων και αγγείων απο ένα εξάρθρημα.

Προδιαθεσικοί παράγοντες

Υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες καθώς επίσης και διάφορες ανατομικές ανωμαλίες και καταστάσεις οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν αστάθεια της επιγονατιδομηριαίας άρθρωσης όπως:

ανατομικές παραλλαγές / ανωμαλίες π.χ. πλατυποδια (απώλεια της καμάρας του πέλματος)
ανατομικές παραλλαγές στη μορφολογία της επιγονατίδος και της μηριαίας αύλακος (δυσπλασία της τροχηλίας)
αυξημένη γωνία Q (είναι η γωνία η οποία σχηματίζεται μεταξύ της γραμμής έλξης του ορθού μηριαίου και του επιγονατιδικού τένοντα).
Μια διευρυμένη γωνία Q έχει ως αποτέλεσμα ο τετρακέφαλος μυς να ασκεί δυνάμεις έλξης προς τα έξω στην επιγονατίδα προκαλώντας λάθος ευθυγράμμιση.

Άλλο αίτιο αστάθειας επιγονατιδικής άρθρωσης είναι η μη σωστή εξισορρόπηση μυϊκών δυνάμεων. Αυτό οφείλεται σε αδυναμία του τετρακέφαλου μυός. Ο μυς αυτός βρίσκεται στην προσθια επιφάνεια του μηρού και είναι ο κύριος σταθεροποιητής της επιγονατίδος, έχοντας σαν λειτουργία την διατήρηση της επιγονατίδος στη σωστή θέση κατά τη διάρκεια της κινήσεως του γόνατος. Στην περίπτωση αδυναμίας του τετρακέφαλου μυός έχουμε σαν αποτέλεσμα το maltracking της επιγονατίδος με αποτέλεσμα το εξάρθρημα ή το υπεξάρθρημα αυτής.

Διάγνωση

Ο χειρουργός σας θα θέσει τη διάγνωση για την πάθηση αυτή μετά από τη λήψη ενός λεπτομερούς ιστορικού αξιολογώντας τα ευρήματα μίας προσεκτικής κλινικής εξέτασης. Για την επιβεβαίωση της κλινικής διάγνωσης μπορεί να χρειαστεί μια σειρά από απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφίες, μαγνητική ή αξονική τομογραφία του γόνατος προκειμένου να συμπληρωθεί ο έλεγχος για την τελική διάγνωση της πάθησης και να ακολουθήσει ενα προεγχειρητικό πλάνο όπου αυτό χρειαστεί.

Θεραπεία

Η θεραπεία της αστάθειας της επιγονατίδος εξαρτάται από τα αιτία που προκαλούν την κατάσταση αυτή, τον βαθμό ενοχλημάτων, τα κλινικά ευρήματα καθώς επίσης και τα αποτελέσματα του ακτινολογικού ελέγχου. Αρχικά, ο χειρουργός σας θα σας συστήσει μια συντηρητική αντιμετώπιση όπως φυσικοθεραπεία, ασκήσεις ενδυνάμωσης τετρακέφαλου μυός και την χρήση κάποιων ειδικών ναρθήκων. Επίσης, θα σας συστήσει παυσίπονη φαρμακευτική αγωγή για την αντιμετώπιση του πόνου. Σε περιπτώσεις που η συντηρητική αντιμετώπιση δεν έχει το επιθυμητό αποτέλεσμα, πιθανόν να απαιτηθεί να επέμβουμε χειρουργικά για την αποκατάσταση της βλάβης. Αναλόγως από τον τύπο και τη σοβαρότητα της βλάβης, ο χειρουργός σας θα αποφασίσει για το είδος της χειρουργικής επεμβάσεως που απαιτείται για την συγκεκριμένη περίπτωση.

Μπορεί να χρειαστεί μια χειρουργική χαλάρωση / ελευθέρωση των έξω συνδεσμικών στοιχείων ούτως ώστε να επιτρέπεται στην επιγονατίδα να ολισθαίνει ευκολότερα πάνω στην μηριαία τροχηλία.

Επίσης, μπορεί να χρειαστεί διόρθωση του μηχανισμού ευθυγράμμισης του τετρακέφαλου μυός ενισχύοντας τα έσω συνδεσμικά στοιχεία με διάφορες τεχνικές (π.χ. modified insall salvati procedure).

Αναλογα με την παρεκτόπιση της επιγονατίδος απο την φυσιολογική της ανατομική θέση, πιθανόν να απαιτηθεί μεταφορά του κνημιαίου κυρτώματος. Η τεχνική αυτή περιλαμβάνει την μεταφορά τμήματος του οστού στο οποίο καταφύεται ο επιγονατιδικός τένοντας στην κνήμη προς τα έσω, έξω, πάνω ή κάτω ανάλογα με την περίπτωση. Το τμήμα του οστού το οποίο μεταφέρεται και καθηλώνεται με δυο ή τρεις βίδες στην προσθία επιφάνεια της κνήμης εχει σαν αποτέλεσμα την διόρθωση και ευθυγράμμιση της επιγονατίδος στην σωστή λειτουργική θέση.

Το χειρουργείο συμπληρώνεται με συγκεκριμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας για την ταχύτερη ανάρρωση, το βέλτιστο αποτέλεσμα και την οριστική αποκατασταση.